Cholesterol - co trzeba o nim wiedzieć?

Cholesterol – co to właściwie jest?

Organiczna substancja tłuszczowa (lipidowa), która jest bardzo ważnym związkiem chemicznym znajdującym się w każdej komórce organizmu człowieka. Wchodzi w skład błon komórkowych, uczestniczy w produkcji hormonów płciowych i kwasów żółciowych oraz ułatwia przyswajanie witaminy D. Ponad 60% cholesterolu wytwarzane jest przez wątrobę. Jest on niezbędny do prawidłowego rozwoju naszego organizmu. Dzieli się on na dwa rodzaje: endogenny i egzogenny (pokarmowy). Cholesterol endogenny jest naturalnie produkowany przez nasz organizm, który wytwarza go tyle, ile potrzebujemy. Natomiast cholesterol egzogenny dostarczamy sami poprzez spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego (jajka, nabiał, mięso, ryby). Warto w tym miejscu zaznaczyć, że produkty roślinne w ogóle nie zawierają cholesterolu. 

„Dobry” (HDL) i „zły” (LDL) cholesterol

Podział na lipoproteiny jest częściej spotykaną klasyfikacją cholesterolu: 

• LDL (ang. Low Density Lipoprotein) to lipoproteiny o małej gęstości, które potocznie nazywamy „złym” cholesterolem. Owe lipoproteiny odpowiadają za transport cholesterolu z wątroby do różnych tkanek. Zawierają aż 70% cholesterolu obecnego we krwi. We właściwych okolicznościach transportują one cholesterol do kory nadnerczy, nerek i do innych tkanek, którym może się przydać. Jeśli jednak występuje on w nadmiarze, tkanki nie dają rady spożytkować go w całości, co prowadzi do osadzania się cholesterolu na ścianach tętnic. W takiej sytuacji wytwarzają się zatory i stany zapalne, a to już poważny krok w stronę rozwoju miażdżycy, udarów i zawałów serca. 
• HDL (ang. High Density Lipoprotein), czyli tzw. „dobry” cholesterol to taki, który w swojej strukturze zawiera więcej białka niż tłuszczu. Te lipoproteiny są odwrotnością LDL, gdyż transportują ok. 25% całkowitego cholesterolu w przeciwnym kierunku, albowiem do wątroby (skąd jest naturalnie usuwany z organizmu). Zawierają też mniej białka i cholesterolu, ale za to o wysokiej gęstości. „Dobry” cholesterol również przenika do ścian tętnic, ale nie odkłada się w nich, lecz wręcz przeciwnie – zbiera zalegający się tam cholesterol i transportuje do wątroby, gdzie przekształca się w kwasy żółciowe lub łączy z białkami, a następnie zostaje wydalony z organizmu. 

Prawidłowe wartości cholesterolu we krwi

Wiele czynników wpływa na to, jaki poziom cholesterolu we krwi powinniśmy przyjąć za właściwy dla naszego zdrowia. W Polsce poziom stężenia cholesterolu całkowitego nie powinno przekraczać 190 mg/dl. Choć należy pamiętać, że im poziom cholesterolu całkowitego niższy, tym lepiej dla naszego zdrowia.
Jeśli mielibyśmy spojrzeć na normy wartości cholesterolu ze względu na LDL i HDL to:

• LDL – im mniej, tym lepiej.
  Optymalnym poziomem wyraża się wartość poniżej 100 mg/dl.
• HDL – im więcej, tym lepiej.
  U kobiet właściwy poziom wynosi 40-80 mg/dl, natomiast u mężczyzn 35-70 mg/dl.

Czego unikać, aby obniżyć poziom „złego” cholesterolu?

Produkty pochodzenia odzwierzęcego, a w szczególności jajka, podroby i tłuszcze powinny być spożywane pod ścisłą kontrolą, a jeśli mamy problemy z wysokim poziomem cholesterolu to powinniśmy z nich zupełnie zrezygnować. Wiele artykułów posiada wartości obniżające poziom cholesterolu. Najważniejszy jest błonnik, którego powinniśmy dostarczać naszemu organizmowi 40g dziennie. Blokuje on przesiąkanie cząsteczek cholesterolu do krwi oraz wspiera jego wydalanie z organizmu. Najlepszymi produktami bogatymi w błonnik są kasza gryczana i jęczmienna, brązowy ryż, pieczywo żytnie, mieszane i graham oraz płatki zbożowe, żytnie i otręby. Kiedy problem jest dość poważny warto zastanowić się nad zastąpieniem białek zwierzęcych na zdrowsze – roślinne. Tutaj główną rolę odegrają rośliny strączkowe (soczewica, fasola i soja), które zahamują wchłanianie cholesterolu z innego pożywienia. Na korzystny dla nas poziom cholesterolu duży wpływ mają także fitosterole roślinne, które znajdziemy np. w nasionach i orzechach.

Do czego przyczynia się wysokie stężenie LDL?

Nadmiar złego cholesterolu wiąże się z występowaniem chorób serca. Odkładanie się tłuszczu na ścianach tętnic powoduje ich zwężenia, następnie zatory, które prowadzą do fatalnych skutków.

Jeśli Twoje wyniki nie wyglądają dobrze, a chcesz to zmienić bez pomocy farmaceuty to:

• rzuć palenie papierosów. Nie dość, że papierosy przyczyniają się do powstawania „złego” cholesterolu to wpływają na znaczne zmniejszenie ilości tego „dobrego”.
• prowadź zdrową dietę i pozbądź się nadwagi. Zrzucenie zbędnej ilości kilogramów zmniejszy poziom LDL, a co za tym idzie możliwość wystąpienia chorób serca. Zamiana białek zwierzęcych na roślinne i kontrolowanie wyników krwi to podstawa, aby osiągnąć sukces w zwalczaniu złego cholesterolu.
• żyj aktywniej. Ćwiczenia pomogą zrzucić zbędne kilogramy, ale także skontrolują poziom LDL skutecznie go obniżając.